Paragrafe nga libra filozofesh.

E të mos flas se te gratë ka momente të atilla kur ato ndiejnë kënaqësi, kënaqësi të madhe kur dikush i fyen, sado që, sa për sy e faqe, zemërohen. Të gjithë kanë momente të tilla; në përgjithësi, njeriu ka qejf shumë, shumë të jetë i fyer; e keni vërejtur këtë? E sidomos gratë. Mund të thuhet bile se ato vetëm prej kësaj edhe jetojnë.

Fyodor Dostoyevsky, “Krim dhe Ndëshkim”

Zoti e di se ne kurrë nuk duhet të ndjehemi të turpëruar për lotët tanë, sepse ata janë shiu mbi pluhurin verbues të tokës, pluhur i cili shtrihet mbi zemrat tona të vështira. Unë isha shumë më mirë se më parë, mbasi kam qarë – më keqardhës, shumë më i vetdijshëm për mosmirënjohjen time, shumë më i butë.

– Charles Dickens, “Great Expectations”


“Po ta jap këtë këshillë si lamtumirë, o i marrë: Atje ku njeriu nuk mund të dashurojë më, duhet të ikë në ndonjë vend tjetër.”

“E vërtetë është: e dashurojmë jetën, ama jo sepse jemi të dashuruar në të, por sepse jemi mësuar të dashurojmë. Gjithnjë ka pak çmendi në dashuri, por gjithnjë ama ka pak arsye në çdo çmendi.”

– Friedrich Nietzsche, “Kështu foli Zarathustra”



اka nëse kënqësia dhe pakënaqësia janë të lidhura me njerë-tjetrën aq ngushtë, sa që kushdo që do të dëshironte të kishte sa më shumë prej njerës, duhet të kishte gjithashtu po aq prej tjetrës – dhe se kushdo që do të dëshironte ta mësonte “ngazëllimin deri në parajsë”, do të duhet që gjithashtu të pregaditej edhe për “depresionin deri në vdekje”.

Friedrich Nietzsche


Atëherë kur të biesh në dashuri, shpresoj të jesh i lumtur me të. Nuk kam nevojë ti uroj asaj asgjë, sepse e di që ajo do të jetë e lumtur me ty. Shpresoj që qielli i juaj të jetë gjithmonë i pastërt, që buzëqeshja jote e dashur të jetë gjithmonë shkëlqyese dhe e lumtur dhe shpresoj që ti të jesh përgjithmonë i bekuar për atë moment hareje dhe lumturie që i’a dhe një zemre tjetër të vetmuar dhe mirënjohëse. A nuk është një moment i tillë i mjaftueshëm për plotënin e jetës së dikujt?

Fyodor Dostoyevsky, “Netë të bardha”


Ne nuk e dim – as sofistët, as oratorët, as artistët e as unë – çka është e vërteta, e mira dhe e bukura. Por ekziston një dallim mes nesh: edhe pse këta njerëz nuk din asgjë, ata besojnë se dinë diçka; ndërsa unë, nëse nuk di asgjë, të paktën nuk kam asnjë dyshim se nuk di asgjë. Si rezultat i kësaj, i gjithë superioriteti në mençuri, të cilin Orakulli ma ka atribuar mua, e redukton veten në një pikë të vetme, se unë jam fuqimisht i bindur se jam injorantë për atw që nuk e di.

Sokrati




Nata është më e pastërt se dita; ajo është me e mirë për të menduar, për të dashuruar dhe për të ëndërruar. Natën çdo gjë është më e thellë, më e vërtetë. Jehona e fjalëve që janë folur gjatë ditës, marrin një kuptim të ri dhe më të thellë gjatë natës. Tragjedia e njeriut është se ai nuk di ta bëjë dallimin mes ditës dhe natës. Ai i thotë natën ato gjëra të cilat duhet të thuhen vetëm ditën.

Elie Wiesel, “Dawn”


Në fakt, askush nuk është i vetëdijshëm për momentin më të lumtur, për gjatë kohës sa është duke e jetuar atë. Mund të jetë që në një moment të këqaqësisë, dikush të mendojë se është duke e jetuar momentin e artë “tani”, madje edhe nëse e kanë provuar një të tillë më herët, por pavarësisht se cka thotë, në një pjesë të zemrës së tij ai ende mendon se momenti më i lumtur ende nuk ka ardhur. Përndryshe, si do të mundej dikush, e në veçanti dikush që është i ri, të jetojë me besimin se çdo gjë mund të bëhet vetëm më keq: nëse një person është mjaftueshëm i lumtur sa për të menduar se e ka arritur momentin më të lumtur të jetës së tij, ai pastaj do të jetë mjaftueshëm i pashpresë sa për të menduar me pesimizëm se më e mira ka kaluar dhe të mos shoh arsye se përse të vazhdojë të jetojë.

Orhan Pamuk, “The Museum of Innocence”



Ajo që i shqetëson dhe u sjell depresion të rinjëve është gjuetia për lumturinë, mbi supozimin e prerë se njeriu duhet të takohet me të në jetë. Nga kjo rrjedh një shpresë koherente e rrejshme dhe gjithashtu një pakënaqësi. Pamjet mashtruese të një lumturie rrin pezull para nesh në ëndërrat tona, dhe ne më kotë e kërkojmë origjinalin e tyre. Shumë më shumë do të arrihej nëse, përmes këshillave dhe udhëzimeve me kohë, të rinjt do të mund ta çrrënjosnin nga mendjet e tyre iden e gabuar se bota ka diçka të madhe për tu ofruar.

– Arthur Schopenhauer

b;filozofia.al

DRITARET

Ai që vrojton nga jashtë, për të mësuar se ç’ndodh pas një dritareje të hapur, nuk arrin të marrë vesh kurrë aq shumë gjëra, se sa ai që arrin të shohë matanë një dritareje të mbyllur. Nuk ka objekt më të thellë, më misterioz, më intrigues, më të errët e më verbues, se sa një dritare e ndriçuar zbehtë nga drita e mekur e qiririt. Ajo që arrijmë të shohim në mes të dritës së diellit, është gjithmonë më pak interesante se sa ajo që ndodh pas xhamave të një dritare. Në atë katror të errët e njëkohësisht të ndritshëm jeton jeta, ëndërron jeta, vuan jeta...Në një dritare të tillë, nenë harkun valë-valë të çatisë, shoh një grua të varfër, të moshuar, me rrudha, e cila nuk del kurrë jashtë, por rri gjithmonë e përkulur mbi diçka. Nga fytyra, veshja, lëvizjet e gjestet e saj, pa ditur pothuajse asgjë tjetër, kam arritur të njoh historinë apo me mire të them legjendën e saj, të cilën më ndodh shpesh t’i a rrëfej vetes duke qarë... E, them se, sikur të kisha qenë edhe unë një plak i tillë i gjorë, do kisha dashur të kisha bërë të njëjtën jetë si e saj. E, kështu, vete e bie të fle, krenar që kam jetuar e vuajtur në dhimbjen e të tjerëve. Ndofta, ndonjë nga ju do të pyesë: Po, ti, nga je i sigurtë që jeta e saj legjendë është e vërtetë?... Po, ç’rëndësi ka e vërteta që ndodh jashtë meje në se ajo, me historinë e saj më ka bërë të jetoj, të ndjej që ekzistoj e të di kush jam ?...

SHARL BODLER






“Jo, tha ngadhënjimtari, mos mendoni se meqë dua veprimin, më është dashur të harroj të mendoj. Përkundrazi, unë mund të përkufizoj në mënyrë të përkryer atë që besoj. Sepse e besoj me forcë dhe e shoh me shikim të ngurtë e të qartë. Mos u besoni atyre që thonë: “Këtë gjë e di shumë mirë, prandaj nuk e shpreh dot”. Sepse nëse nuk e shprehin dot, kjo do të thotë që nuk e dinë ose që nga përtacia janë ndalur te lëvorja.
Nuk kam shumë opinione. Në fund të jetës, njeriu vëren se ka harxhuar vite të tëra që të sigurohej për një të vërtetë të vetme. Por një e vetme, nëse ajo është e dukshme, mjafton për drejtimin e një ekzistence. Për mua, unë kam me siguri diçka për të thënë për individin. Për të duhet folur me ashpërsi dhe, po të jetë nevoja, me përçmimin e duhur.
Një njeri është më tepër njeri nga gjërat, për të cilat hesht sesa nga gjërat që thotë. Ka shumë nga ato, për të cilat nuk do të flas. Por jam shumë i sigurtë se për të mbështetur gjykimet e tyre të gjithë ata që kanë dhënë vlerësime për njeriun, e kanë bërë me shumë më pak përvojë se ne. Arsyeja, zgjuarsia prekëse ndoshta e ka parandier se çfarë duhej vërejtur. Por epoka, rrënojat dhe gjaku i saj na mbushin plot me të vërteta. Për popujt e lashtë dhe madje për më të mëvonshmit deri në erën e makinave, është e mundur të viheshin në balancë virtytet e shoqërisë e të individit, dhe të përcaktohej se kush duhej t’i shërbente tjetrit. Kjo gjë është e mundur fillimisht falë kësaj lajthitjeje të ngulitur në zemrën e njeriut dhe sipas së cilës qëniet janë krijuar për t’u bërë ose për t’u kërkuar shërbime të tjerëve. Kjo gjë ishte ende e mundur se as shoqëria as individi nuk i kishin treguar gjithë aftësitë e tyre praktike.
Albert Camus



“Hijet janë copëza, janë fragmente të botës tjetër, janë fillimi i saj. Një njeri i zakonshëm nuk ka përse i sheh, ai është një tokësor dhe pikë. Si i tillë ky duhet të bëjë vetëm jetën e këtushme... Po të sëmuret, po t’i prishet sado pak rendi i përditshëm i organizimit të jetës, krijohet mundësia e shfaqjes së botës tjetër; sa më i sëmuri njeriu, aq më të shumta janë pikat e takimit të tij me këtë botë, pastaj, kur vdes, kalon i tëri në atë botë!” Kam kohë që vras mendjen për këtë. Kush beson në jetën tjetër, e pranon menjëherë këtë logjikë.

Fyodor Dostojevski





Po jetoj nje jete te atille ku njoha si parajsen ashtu dhe ferrin. Jetova nje dashuri te atille ku njoha dhe pasionin dhe humbjen. Kur disa po e shikonin jeten nga rreshti i pare , un gjeta nje skene dhe loza. Me kishin caktuar nje rol te atille qe e lexova , e rilexova por nuk e kuptova . Ndonjehere fola me veten ne shtepi , dhe u zemerova dhe qesha me gjendjen time. Pastaj i thash vetes " Jepi fjalen vetes tende " : Nese e dashuron detin do te dashurosh dhe dallget. Nese do te te duan ne fillim duhet te dish te duash. Nese deshiron te fluturosh duhet te dish te rrezohesh . Nese jeton duke pasur frike , behesh thjesht spektator ndaj jetes. Jetova nje jete te atille ku njoha heret udhetimet e fundit . Koha ishte aq e shtrenjte , per ket arsye kam nxituar gjithmone .......

( F. Nietzsche )

Shpresa dhe frika sipas Dekartit

Shpresa është një prirje e shpirtit për t’a bindur veten se ajo që dëshiron do të ndodhë, dhe e cila shkaktohet nga një lëvizje e veçantë e shpirtit, nga një përzierje e kënaqësis dhe dëshirës. Në anën tjetër, frika gjithashtu është një prirje tjetër e shpirtit, e cila e bind atë se gjërat nuk kanë për të ndodhur. I’a vlenë të theksohet se edhe pse këto pasione janë të kundërta, dikush, megjithatë, mund t’i ketë që të dyja. Kjo ndodh atëherë kur dikush është duke i shqyrtuar shumë arsye në të njejtën kohë, disa prej të cilave e detyrojnë atë të gjykojë se përmbushja e kënaqësive është e ndershme, përderisa të tjerat e bëjnë që kjo t’i duket e vështirë.

Paragraf i shkëputur nga libri “Pasionet e shpirtit”, Rene Dekart



Mos thuaj asgjë sepse e shoh se ti më kupton dhe kjo më frikëson. Unë kam frikë të gjej dikë si vetja ime dhe gjithashtu një dëshirë për ta gjetur një të tillë. Unë jam krejtësisht e vetmuar, por gjithashtu unë frikësohem se vetmia ime do të thyhet dhe unë nuk do të jem më sundimtarja e universit tim. Unë tmerrohem kur ti më kupton, sepse përmes tij ti depërton në botën time; pastaj unë duhet të qëndroj e zbuluar dhe ta ndaj mbretërin time me ty.

Anaïs Nin


Unë jam person entuziast e cila jetën e kupton vetëm në mënyrë lirike, muzikalisht, në të cilën ndjenjat janë shumë më të forta se arsyeja. Unë jam aq e etur për të mrekullueshmen sa që vetëm ajo ka pushtet mbi mua. Gjithçka të cilën unë nuk mund ta transformoj në diçka të mrekullueshme, unë e lë të ik. Realiteti nuk më bënë përshtypje mua. Unë besoj vetëm ne dehje, në ekstaz, dhe atëherë kur jeta e zakonshme më prangos, unë arratisem, në një mënyrë ose tjetër. S’ka më mure.

Anaïs Nin


“Ajo s’e pati kuptuar çfarë kishte dashur t’i thoshte. Dhe as që ishte nevoja ta kuptonte. Ajo merrte atë që i pëlqente dhe si i pëlqente, dhe s’bëhej merak për asgjë tjetër. Po a s’ishte pikërisht kjo, që e tërhiqte drejt saj? E kush donte dikë që ishte si ai vetë? E kush pyeste për moral në dashuri? Kjo ishte një shpikje e të dobëtve. Kuja e viktimave.”

Erich Maria Remarchue, “Harku i Triumfit”

Bota lind per cdonjerin qe lind ne bote...
-Pascoli-